Hedefler

Tarım alanındaki işbirliği, gıda güvenliği ve beslenmenin geliştirilmesine hizmet eden, modern ve yenilikçi sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik eden, sosyo-ekonomik kalkınmaya katkıda bulunan ve TDT Üye Devletleri arasında tarım ürünlerinin ticaretini kolaylaştıran, TDT’nin (Türk Devletleri Teşkilatı) önemli çalışma alanlarından biridir.

Mekanizmalar

Teşkilatın kuruluşundan bu yana, TDT şemsiyesi altında toplamda 4 Bakanlar Toplantısı, 5 Çalışma Grubu Toplantısı ve 4 Türk Tarım İş Forumu düzenlenmiş olup, tarımsal işbirliği “Türk Dünyası 2040 Vizyonu” ve “TDT 2022-2026 Stratejisi” gibi temel stratejik belgeler doğrultusunda yürütülmektedir.

Tarım Alanında İşbirliği Çalışma Grubu Alt Çalışma Grupları

TDT Tarım Alanında İşbirliği Çalışma Grubu bünyesinde oluşturulan beş alt çalışma grubu bu alandaki işbirliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Üye Devletler, her alt grup için koordinatör ülke(leri) belirlemiştir. Bu gruplar Eylem Planı çerçevesindeki faaliyetleri yürütmek, gerekli mekanizmaları oluşturmak ve düzenlenen toplantıların sonuçlarını TDT Sekretaryasına raporlamakla yükümlüdür:

• Araştırma ve Geliştirme Alt Grubu – Türkiye
• Tarımsal Ekonomik İşler Alt Grubu – Azerbaycan
• Yeni Tarım Teknolojileri ve Teknikleri Alt Grubu – Özbekistan ve Azerbaycan
• Tohum ve Fidan İşbirliği Alt Grubu – Kazakistan ve Kırgızistan
• Hayvancılık, Balıkçılık ve Su Ürünleri Alt Grubu – Kırgızistan ve Kazakistan

Çerçeve

TDT bünyesindeki tarımsal işbirliğinin yasal temeli şu belgeler üzerine inşa edilmiştir:

• Tarım Bakanları 1.Toplantısı Sonuç Bildirisi (Taşkent, 4 Temmuz 2022)
• Tarım Bakanları 2. Toplantısı Sonuç Bildirisi (Bakü, 26 Eylül 2023)
• TDT Kuraklıkla Mücadele Enstitüsü’nün Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı (Semerkant, 11 Kasım 2022)
• Tarım Bakanları 3. Toplantısı Sonuç Bildirisi (Taraz, 20 Mart 2022)
• TDT Dijital Tarım Veri Platformu’nun Kurulmasına İlişkin Bildiri (Kuba, 16 Temmuz 2024)
• Tarım Sektöründe “OTS Made” Üretimine İlişkin Bildiri (Kuba, 16 Temmuz 2024)
• Tarım Bakanları 4. Toplantısı Sonuç Bildirisi (Çolpon-Ata, 25 Haziran 2025)
• TDT Tarımsal İşbirliği Stratejik Yol Haritası (Çolpon-Ata, 25 Haziran 2025)

Bu toplantı ve belgeler, tarım alanında işbirliğinin kurumsal temelini oluşturmakta; öncelikleri belirlemekte ve TDT şemsiyesi altında özel girişimleri hayata geçirmektedir.

Projeler

Türk Tarım İş Forumu

Türk Tarım Forumları, Türk bölgesinde tarımsal işbirliğinin temel meselelerinde ortak bir tartışma platformu oluşturmak, iş çevrelerinin ticari işbirliğini genişletmesini teşvik etmek, ortak projeler ve yatırımlar geliştirmek, tarımda ileri teknolojilerin uygulanmasını sağlamak ve en iyi dünya uygulamalarını paylaşmak amacıyla başlatılmıştır. Forum, Tarım Bakanları toplantılarıyla paralel olarak düzenlenerek politika ile uygulama arasında yakın bağ kurulmasına imkan sağlamaktadır.

• 1. Forum – Taşkent, Özbekistan (4 Temmuz 2022)
• 2. Forum – Bakü, Azerbaycan (25–26 Eylül 2023)
• 3. Forum – Taraz, Kazakistan (20 Mart 2024)
• 4. Forum – Çolpon-Ata, Kırgızistan (26 Haziran 2025)

Forum, hükümetler, iş dünyası ve yatırımcılar arasında etkileşimin sağlandığı düzenli bir buluşma noktası haline gelmiştir.

Dijital Tarım Veri Platformu

Bu proje, TDT Üye Devletleri’nin tarımsal istatistiklerini, bilgi derlemelerini, kayıtlarını ve en iyi uygulamalarını tek bir dijital platformda toplama amacını taşımaktadır. Bu sayede, gelişmiş teknolojiler ve en iyi uygulamalar hakkında bilgi paylaşımı aracılığıyla Üye Devletler arasında esnek, sonuç odaklı işbirlikleri ve ortaklıklar kolaylaşacaktır. 16 Temmuz 2024 tarihinde TDT tarım başkenti ilan edilen Kuba’da yapılan toplantı sonunda bu platformun kurulmasına ilişkin Bildiri kabul edilmiştir.

“OTS Made” Markası

Bu proje, TDT Üye Devletleri arasında tarımsal üretim, paketleme ve ürün çeşitliliğini öne çıkaracak “OTS Made” markasını oluşturmayı amaçlamaktadır. Azerbaycan’ın girişimiyle 26 Eylül 2023’te Bakü’de düzenlenen Tarım Bakanları 2. Toplantısında gündeme alınan proje, üye ülkelerin tarımsal ürünleri için güvenilir, ortak bir marka kimliği oluşturmayı hedeflemektedir. 18 Temmuz 2024’te Kuba’da yapılan toplantı sonucunda da bu markanın oluşturulmasına ilişkin Bildiri imzalanmıştır.

Bölgesel Gıda Rezerv Sistemi

Özbekistan tarafından başlatılan bu proje, Türk dünyasında gıda güvenliğini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Bölgesel bir gıda rezerv sistemi ile açlık, yetersiz beslenme ve gıda kıtlığı sorunlarının ortak çabalarla çözülmesi; yerel üretimin artırılması ve acil durumlarda yeterli gıda arzının güvence altına alınması öngörülmektedir. Bu çerçevede, çok taraflı bir Gıda Güvenliği Anlaşması taslağı üye devletlerin değerlendirmesine sunulmuştur.

Ortak Tarımsal Sigorta Sistemi

Bu Projeyle, Türkiye Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) tecrübelerine dayanarak TDT Üye Devletleri arasında ortak bir tarımsal sigorta sistemi kurulması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Türkiye tarafından hazırlanan “Ortak Tarımsal Sigorta Sistemi Kurulmasına İlişkin Kavram Kağıdı” taslağı üye devletlerin incelemesine sunulmuştur.

Diğer Projeler

Şimdiye kadar TDT Tarım Bakanları dört defa  toplanmıştır. Bu nedenle pek çok proje henüz başlangıç aşamasındadır. Öne çıkan diğer projelerden bazıları şunlardır:

• TDT bünyesinde kurumsal bir tohum işbirliği oluşturulması / TDT Tohum Birliği’nin kurulması. Bu proje, bitki çeşitleri ve tohumların serbest dolaşımını kolaylaştıracak, çiftçilerin tohuma erişimini basitleştirecek ve tohum üretiminde güvenlik ile arzı güçlendirecektir.
• Helal Sertifikasyon konusunda İslam Ülkeleri Standardizasyon ve Metroloji Enstitüsü ile işbirliği. Bu proje, helal ürünlerin güvenilirliğini artıracak, Türk Devletleri için yeni pazarların kapısını açacak ve küresel helal ürün talebinden faydalanmalarını sağlayacaktır.
• Ortak mobil uygulamalar geliştirilmesi: “e-agro”, erken uyarı ve coğrafi bilgi sistemleri, çiftçi kayıt sistemleri. Bu proje, yeni tarım teknolojilerinin ve dijital tarım çözümlerinin transferini, gıda değer zincirinin verimliliğini ve kapsayıcılığını artırmayı amaçlamaktadır.