TDT'nin 12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirilen 8. Zirvesi kararları doğrultusunda uzay alanında işbirliği başlatılmıştır.
Bugüne kadar Uzay Ajansları Başkanları düzeyinde iki Toplantı ve dört Çalışma Grubu Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Önümüzdeki dönemde uzay alanındaki en önemli projeler şunlardır:
- Üye Devletler ve Gözlemciler arasında ortak küp uydu tasarlanması, üretilmesi ve fırlatılması
- Kapasite geliştirme ve tecrübe paylaşımı programlarının teşvik edilmesi
- Üye Devletler ve Gözlemcilerin kaynaklarından elde edilen uydu verilerinin ortak kullanımı
- Su yönetimi, doğal afetlerin izlenmesi, ekoloji, tarım ve diğer alanlarda tecrübe paylaşımı
- Uzay standartlarının geliştirilmesi konusunun incelenmesi
12 Kasım 2021’de İstanbul’da düzenlenen Sekizinci Zirve’de Devlet Başkanları tarafından ortaya konulan vizyon doğrultusunda, uzay teknolojileri alanında işbirliğini güçlendirmek amacıyla girişim başlatılmıştır.
Bu kapsamda 20 Aralık 2021’de Bakü’de gerçekleştirilen 1. Uzay Ajansları Başkanları Toplantısı ile ortak çalışmaların temeli atılmıştır.
11 Kasım 2022’de Semerkant’ta düzenlenen 9. Zirve’de Devlet Başkanlarının talimatları doğrultusunda, ayrıca Türk Dünyası Vizyonu 2040 ve 2022-2026 Türk Stratejisi çerçevesinde, önümüzdeki dönemin işbirliği konuları belirlenmiştir.
25 Nisan 2023’te Taşkent’te düzenlenen TDT Uzay Ajansları ve İlgili Makamlar 2. Toplantısı, Astana Zirvesi 2023’te ortak küp uydu projesinin başlatılması için Üye Devletler ve Gözlemcileri teşvik etmiştir.
Uzay alanındaki en önemli proje, ortak küp uydu geliştirilmesidir. İlk toplantıda gündeme geldiğinden bu yana bu girişim istikrarlı bir şekilde ilerlemektedir.
25 Nisan 2023’te Taşkent’te düzenlenen 2. Toplantıda, Taraflar desteklerini teyit etmiş ve her Üye Devlet ve Gözlemcilerden iki teknik uzman ve bir teknik yöneticinin görevlendirilerek bir Yürütme Komitesi kurulması konusunda mutabık kalmışlardır.
4 Ekim 2023’te Bakü’de gerçekleştirilen 74. Uluslararası Uzay Kongresi çerçevesinde düzenlenen 3. Çalışma Grubu toplantısında teknik görüşmeler yapılmış, ardından 26 Ekim 2023’te çevrimiçi uzman toplantısı düzenlenmiştir.
9–10 Temmuz 2024’te Astana’da Kazakistan’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen 5. Çalışma Grubu Toplantısı, ortak Küp Uydunun geliştirilmesinde bir sonraki aşama için genel bir yol haritası üzerinde uzlaşmayla sonuçlanmıştır.
23 Nisan 2025’te Bakü’de gerçekleştirilen TDT Uzay Ajansları ve İlgili Makamlar 4. Toplantısı’nda, Taraflar TDT Bayrağı altında uydu projesinin geliştirilmesine yönelik işbirliği konusundaki iradelerini yinelemiş; fırlatma, X-band verici, uydu kontrol sistemleri, yer destek ekipmanı, yörüngede optik kalibrasyonu ve uydudan elde edilen ham görüntülerin ön işleme faaliyetleri gibi alanları kapsayacak şekilde işbirliği yapma kararı almışlardır.
Türk Uzay Kaşifleri Akademisi, Türk Uzay Ajansı tarafından Bursa’daki GUHEM’de (Gökmen Uzay ve Havacılık Eğitim Merkezi) iki kez başarıyla düzenlenmiştir. Program, Türk dünyası gençleri arasında uzay alanında farkındalık yaratmayı, geleceğin uzay liderlerini yetiştirmeye katkıda bulunmayı ve katılımcılar arasında dayanışma ve dostluğu güçlendirmeyi hedeflemektedir.
- İlk kamp, Ağustos 2023’te 80 öğrencinin katılımıyla düzenlenmiştir.
- İkinci kamp, Ağustos 2024’te 50 öğrenciyi ağırlamış; uzay bilimleri alanında teorik ve pratik eğitimler sunmuştur.
- Üçüncü kamp Ağustos 2025'te İzmir'de düzenlenmiştir.
Üye Devletler ve Gözlemci ülkelerden gelen 200’den fazla öğrenci, gözlemsel astronomi, roket ve uzay bilimi, astrofizik, güneş sistemi ve diğer konularda eğitim almıştır. Program, TDT çatısı altında uzay alanında düzenlenen ilk eğitim programı olması bakımından önem taşımaktadır.
Uzay işbirliğinin kurumsallaştırılmasındaki bir diğer önemli adım, 6 Kasım 2024’te Bişkek Zirvesi’nde imzalanan Uzay Faaliyetleri Alanında Mutabakat Zaptı olmuştur.
TDT Üye Devletlerinin Uzay Ajansları ve ilgili kurumları, uzay alanında uluslararası konferanslara ev sahipliği yapma konusunda geniş deneyime sahiptir.
Özetle, son yıllarda şu uluslararası uzay konferansları düzenlenmiştir:
- Uzay Teknolojileri Konferansı 2023 Orta Avrasya (26 Nisan 2023, Taşkent)
- 74. Uluslararası Uzay Kongresi (4 Ekim 2023, Bakü)
- Uzay Teknolojileri Konferansı 2024 Orta Avrasya (24-26 Nisan 2024, Ankara)
- Uzay Günleri Kazakistan 2024 Konferansı (19-20 Haziran 2024, Astana)
- Uzay Teknolojileri Konferansı 2025 Orta Avrasya (24-25 Nisan 2025, Bakü)
Önümüzdeki dönemde, Uzay Teknolojileri Konferansı Nisan 2026’da Taşkent’te; 77. Uluslararası Uzay Kongresi ise 5-9 Ekim 2026’da Antalya’da düzenlenecektir.
Son Güncelleme: 17:46:10
