Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Enerjiden Sorumlu Bakanlar 3. Toplantısı, Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı’nın ev sahipliğinde 30 Mart 2023 tarihinde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de gerçekleştirildi
Ev sahipliğini ve Moderatörlüğünü Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Péter Szijjártó’nun yaptığı toplantıya, Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanı Parviz Shahbazov; Kırgız Cumhuriyeti Enerji Bakanı Taalaibek Ibraev; Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez; Özbekistan Cumhuriyeti Enerji Bakan Yardımcısı Azim Akhmedkhadjaev; Kazakistan Cumhuriyeti Enerji Bakan Yardımcısı Askhat Khassenov ve TDT Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
Bakanlar toplantısının açılışını yapan Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Péter Szijjártó, enerjinin küresel gündemde artan önemini dikkat çekerek, bakanlar düzeyindeki bu toplantının güncelliğini vurguladı.
Bakanlar, yaptıkları konuşmalarda hem kendi ülkelerinde hem de bölgede enerji konusundaki mevcut durum hakkında bilgi paylaşımında bulundular ve Türk Devletleri arasında enerji işbirliğinin daha da geliştirilmesine yönelik taahütlerini dile getirdiler.
Taraflar, TDT 2023-2027 Enerji İşbirliği Programının ve enerji güvenliği ve enerji verimliliğinin sağlanması, yenilenebilir ve alternatif enerjinin teşvik edilmesi, yeni enerji teknolojileri ve kapasite geliştirme programlarının geliştirilmesi ile ilgili görevleri içeren ilgili Eylem Planının uygulanmasının önemini vurguladılar.
Taraflar, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, Güney Gaz Koridoru ve bileşenleri (TANAP ve TAP boru hatları) gibi stratejik enerji girişimlerine, Azerbaycan'dan - Gürcistan ve Romanya üzerinden - Macaristan'a kadar Karadeniz altından 1195 km'lik denizaltı güç kablosu inşa edilmesini öngören yenilenebilir enerji iletim koridoru oluşturulmasını amaçlayan anlaşmaya ve Orta Asya ülkelerine elektrik sağlamak için Kırgızistan'ın en büyük hidroelektrik santrali olacak hidroelektrik santrali – Kambarata HES-1'in inşası için Yol Haritasına atıfta bulundular.
TDT 8. Zirvesi'nde kabul edilen "Türk Dünyası 2040 Vizyonu"nunda belirtilen hedeflere değinen TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, TDT bünyesindeki tüm tarafları içeren, hedef odaklı çok taraflı enerji projelerinin öneminin altını çizdi. Genel Sekreter ayırca, Türk Devletleri arasındaki ikili, üçlü ve diğer düzeylerdeki enerji işbirliğinin sürekli büyüme gösterdiğini ve böyle bir etkileşimin TDT içindeki işbirliğine önemli katkılar sağladığını vurguladı. Genel Sekreter, TDT Gözlemci Üyesi ve aynı zamanda Avrupa Birliği Üyesi olan Macaristan'ın enerji güvenliği girişimlerine ve Asya'yı Avrupa'ya bağlayan sinerjilere katkıda bulunma çabalarını vurguladı.
Toplantının önemli sonuçlarından biri olarak, Bakanlar, TDT Enerji İşbirliği Programı ve Eylem Planının uygulanmasını denetlemek üzere enerji işbirliğini koordine etmek için Enerji Bakan Yardımcıları düzeyinde Enerji Koordinasyon Komitesinin kurulmasının tamamlaması konusunda mutabık kaldılar.
Taraflar, TDT Sekretaryasının Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ile ortaklık kurma çabalarını da takdirle karşıladı ve bu bağlamda iki kuruluş arasında Mutabakat Zaptı'nın imzalanmasına desteklerini ifade ettiler.
Toplantıda Kırgızistan, 2024'teki bir sonraki bakanlar toplantısına ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti.
Taraflar, Bakanlar toplantısının fevkalade organizasyonu ve gösterilen sıcak misafirperverlik için Macaristan'a şükranlarını ifade ettiler.
Ev sahipliğini ve Moderatörlüğünü Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Péter Szijjártó’nun yaptığı toplantıya, Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanı Parviz Shahbazov; Kırgız Cumhuriyeti Enerji Bakanı Taalaibek Ibraev; Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez; Özbekistan Cumhuriyeti Enerji Bakan Yardımcısı Azim Akhmedkhadjaev; Kazakistan Cumhuriyeti Enerji Bakan Yardımcısı Askhat Khassenov ve TDT Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
Bakanlar toplantısının açılışını yapan Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Péter Szijjártó, enerjinin küresel gündemde artan önemini dikkat çekerek, bakanlar düzeyindeki bu toplantının güncelliğini vurguladı.
Bakanlar, yaptıkları konuşmalarda hem kendi ülkelerinde hem de bölgede enerji konusundaki mevcut durum hakkında bilgi paylaşımında bulundular ve Türk Devletleri arasında enerji işbirliğinin daha da geliştirilmesine yönelik taahütlerini dile getirdiler.
Taraflar, TDT 2023-2027 Enerji İşbirliği Programının ve enerji güvenliği ve enerji verimliliğinin sağlanması, yenilenebilir ve alternatif enerjinin teşvik edilmesi, yeni enerji teknolojileri ve kapasite geliştirme programlarının geliştirilmesi ile ilgili görevleri içeren ilgili Eylem Planının uygulanmasının önemini vurguladılar.
Taraflar, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, Güney Gaz Koridoru ve bileşenleri (TANAP ve TAP boru hatları) gibi stratejik enerji girişimlerine, Azerbaycan'dan - Gürcistan ve Romanya üzerinden - Macaristan'a kadar Karadeniz altından 1195 km'lik denizaltı güç kablosu inşa edilmesini öngören yenilenebilir enerji iletim koridoru oluşturulmasını amaçlayan anlaşmaya ve Orta Asya ülkelerine elektrik sağlamak için Kırgızistan'ın en büyük hidroelektrik santrali olacak hidroelektrik santrali – Kambarata HES-1'in inşası için Yol Haritasına atıfta bulundular.
TDT 8. Zirvesi'nde kabul edilen "Türk Dünyası 2040 Vizyonu"nunda belirtilen hedeflere değinen TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, TDT bünyesindeki tüm tarafları içeren, hedef odaklı çok taraflı enerji projelerinin öneminin altını çizdi. Genel Sekreter ayırca, Türk Devletleri arasındaki ikili, üçlü ve diğer düzeylerdeki enerji işbirliğinin sürekli büyüme gösterdiğini ve böyle bir etkileşimin TDT içindeki işbirliğine önemli katkılar sağladığını vurguladı. Genel Sekreter, TDT Gözlemci Üyesi ve aynı zamanda Avrupa Birliği Üyesi olan Macaristan'ın enerji güvenliği girişimlerine ve Asya'yı Avrupa'ya bağlayan sinerjilere katkıda bulunma çabalarını vurguladı.
Toplantının önemli sonuçlarından biri olarak, Bakanlar, TDT Enerji İşbirliği Programı ve Eylem Planının uygulanmasını denetlemek üzere enerji işbirliğini koordine etmek için Enerji Bakan Yardımcıları düzeyinde Enerji Koordinasyon Komitesinin kurulmasının tamamlaması konusunda mutabık kaldılar.
Taraflar, TDT Sekretaryasının Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı ile ortaklık kurma çabalarını da takdirle karşıladı ve bu bağlamda iki kuruluş arasında Mutabakat Zaptı'nın imzalanmasına desteklerini ifade ettiler.
Toplantıda Kırgızistan, 2024'teki bir sonraki bakanlar toplantısına ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti.
Taraflar, Bakanlar toplantısının fevkalade organizasyonu ve gösterilen sıcak misafirperverlik için Macaristan'a şükranlarını ifade ettiler.
