TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ (TÜRK KONSEYİ) DIŞİŞLERİ BAKANLARI KONSEYİNİN AFGANİSTAN’DAKİ DURUMA İLİŞKİN BİLDİRİSİ

TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ (TÜRK KONSEYİ) DIŞİŞLERİ BAKANLARI KONSEYİNİN AFGANİSTAN’DAKİ DURUMA İLİŞKİN BİLDİRİSİ
Türk Dili Konuşan Ülkeler Işbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Dışişleri Bakanları Konseyi, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun daveti üzerine, Afganistan’daki durumu ele almak üzere 27 Eylül 2021 tarihinde İstanbul’da Olağanüstü Toplantı düzenlemiştir.

Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun evsahipliğinde ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Sayın Ceyhun Bayramov’un başkanlığında gerçekleşen toplantıya Kazakistan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Mukhtar Tleuberdi, Kırgızistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Ruslan Kazakbaev, Özbekistan Dışişleri Bakanı Sayın Abdulaziz Kamilov, Türk Konseyi Genel Sekreteri Sayın Baghdad Amreyev ile Macaristan’ın Ankara  Büyükelçisi  Sayın Viktor Mátis katılmıştır.

Konuya ilişkin kapsamlı ve yapıcı görüşmeleri takiben, Türk Konseyi Dışişleri Bakanları; 

Yakın bölgesel ve kültürel bağlarımız olan Afganistan’daki gelişmeleri yakından takip ederek,

BM Şartı hükümleri doğrultusunda, Afganistan’ın egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü yeniden teyit ederek, 

Tüm Afgan halkının emniyetli, güvenli ve onurlu yaşam hakkını vurgulayarak, 

Kabil’de 7 Eylül 2021 günü ilan edilen geçici otoriteyi not ederek, 

Kapsayıcı ve katılımcı bir yönetişimin tesis edilmesinin, herhangi bir ayrım gözetilmeksizin tüm Afgan vatandaşları için insan haklarına saygı gösterilmesinin öneminin altını çizerek, 

Afganistan topraklarının herhangi bir terör örgütü tarafından başka bir ülkeye tehdit veya saldırı amaçlı olarak kullanılmayacağının güvencesi ile Afganistan’da terörü önleme ve terörle mücadelenin önemini vurgulayarak,  

Mevcut yasadışı uyuşturucu üretimi ve ticaretinin Afganistan halkına ve uluslararası topluma verdiği ciddi zarara dikkat çekerek, 

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres tarafından, 13 Eylül 2021 Pazartesi günü düzenlenen, Afganistan'daki İnsani Duruma İlişkin Üst Düzey Bakanlar Toplantısı’nın çabalarını takdir ederek,

Afgan ekonomisinin mevcut vahim durumu ve özellikle ekonomik faaliyetlerdeki keskin düşüş nedeniyle Afgan halkının geçim kaynaklarına yönelik riskler konusundaki endişelerini dile getirerek,

1. Afganistan’a dönük uluslararası toplumun istikrar ve insani yardım yönündeki çabalarını desteklediklerini,

2. Afgan halkının, kalıcı barış, milli uzlaşı, istikrar ve kalkınma çabalarını destekleyecek tüm girişimlere katkıda bulunmaya hazır olduklarını,

3. Afganistan’da siyasi uzlaşı, güvenlik ve kamu düzeninin tam olarak yeniden tesis edilmesinin yanısıra, insan hayatının ve mülkiyet haklarının korunmasının önemini vurguladıklarını,

4. Nihai aşamada, Afgan ulusunun zengin çeşitliliğini yansıtan, bütüncül, kapsayıcı ve temsil niteliği bulunan bir hükümetin kurulmasını hedefleyen çabaları teşvik ettiklerini,

5. Uluslararası insani hukuka uymanın, insan haklarını korumanın ve tüm Afgan halkının emniyet ve güvenliğini sağlamanın önemini vurguladıklarını,

6. Uluslararası ilkelere uygun olarak diplomatik misyonların, çalışanlarının ve ailelerinin emniyet ve güvenliklerinin sağlanmasının gerekliliğin altını çizdiklerini,

7. Afganistan’da DEAŞ ve EL Kaide gibi terör örgütlerinin faaliyetlerini önlemek ve bunlarla mücadele etmek için Afganistan’da sürekli olarak etkin önlemlerin alınmasının sağlanması gerektiğini belirttiklerini, 

8. Afganistan’da uyuşturu maddelerin yasadışı üretimi ve kaçakçılığının önlenmesi gerekliliğinin altını çizdiklerini,

9. Afganistan’a insani yardım sağlamak için aralıksız çaba gösterilmesi ve BM kurumları ile yardım sağlayan diğer insani yardım kuruluşlarının hızlı, emniyetli ve engelsiz erişimine izin verilmesi için tüm taraflara çağrıda bulunduklarını,

10. Uluslararası toplumu, halizhazırda çok sayıda Afgana ev sahipliği yapan komşu ülkelerdeki durumu da ele alan, Afganların giderek artan bir şekilde yerlerinden edilme riskine karşı etkili ve sürdürülebilir bir çözümü koordine etmeye teşvik ettiklerini,

11. Ayrıca Afganistan ekonomisindeki kaygı verici durumu iyileştirmek ve Afgan halkının geçim kaynaklarını korumayı amaçlayan önlemler almak için uluslararası destek çağrısında bulunduklarını 

beyan etmişlerdir.

Türk Konseyi Dışişleri Bakanları, insani çabalar, insan hakları, göç ve mülteci akınları ve terörle mücadele alanları da dahil olmak üzere Afganistan’daki gelişmelerin farklı yönleri ve yansımaları konusunda istişare ve eşgüdüm içinde kalmaya karar vermişlerdir.