GENEL SEKRETER BAGHDAD AMREYEV'İN KONUŞMASI
- 30 Nisan 2020-
Saygıdeğer Bakanlar,
Video konferans toplantımıza hoş geldiniz diyerek sizleri selamlıyorum. Malumunuz olduğu üzere, liderlerimiz 10 Nisan'da Olağanüstü bir video konferans Zirvesi düzenlediler ve pandemiye karşı mücadelede ülkelerimiz arasındaki ulusal çabaların koordinasyonunu ele alarak, özellikle ulaştırma alanında mümkün olan her şekilde ülkelerimiz arasında işbirliğinin geliştirilmesini kararlaştırdılar.
Devlet Başkanlarımız müzakerelerinde, salgın sırasında ve sonrasında ülkelerimiz arasında gıda güvenliği ve temel malların (insani mallar, temel tüketim malları, ilaç ve tıbbi ekipman vb.) engelsiz dolaşımını sağlamak için ulaştırma alanında işbirliğine özel önem atfettiler.
Küresel salgının ekonomilerimiz üzerindeki olumsuz etkilerini ele almak amacıyla Trans-Hazar Koridoru'ndaki ulaştırma operasyonlarının kolaylaştırılmasına bilhassa değindiler.
Bu zorlu şartlarda liderlerimiz bizden aşağıdaki hususlarda çalışmalar yapmamızı beklemektedir;
- İnsani yardım mallarının, temel tüketim mallarının, ilaç ve tıbbi cihazların teslimatı için yük araçlarının sınırlardan / kontrol noktalarından geçişinin kolaylaştırılması ve bu alanda ortaya çıkan sorunlar hakkında bilgi alışverişinde bulunmak üzere ülkeler arasında tatbikî yardım sağlanması,
- Ortaya çıkan sorunların hızlı olarak çözümlenmesi ve salgın sırasında nakliye ve lojistiği etkin bir şekilde koordine etmek için Tarafların Ulaştırma Bakanlıkları arasında bir Görev Gücü oluşturulması,
- Kotalar, transit geçiş ücretleri, sürücü vizeleri konularında ülkelerin birbirlerine yardımcı olması,
- Hazar Denizi'ndeki Ro-Ro hatlarının ücretlerinde indirim yapılarak, gerekli ek (ikili / transit) izinlerin verilmesi ve mütekabiliyet çerçevesinde transit geçiş ücretlerinin kaldırılması,
- Uyumlu bir tarife politikası benimsenmesi ve kargo taşımacılığı süresinin azaltılması için idari engellerin kaldırılması,
- Trans-Hazar Koridorunda Taraflar arasında temassız dış ticaret ve çok modlu ulaştırma sistemlerinin geliştirilmesi. Buna örnek olarak Devlet Başkanlarının Olağanüstü Zirvesi'nden birkaç gün sonra, Bakü-Tiflis-Kars demiryolunda işletilen en uzun yük treninin, 82 konteyner-Türk ürününü kardeş Türk Dili Konuşan Ülkelere ulaştırmak üzere Türkiye'den yola çıkması çok sevindirici bir hadisedir. Demiryolu ve karayolu üzerindeki bu tür hareketlerin bu zor dönemde devam etmesi büyük önem arz etmektedir.
Saygıdeğer Bakanlar,
1. Konuşmalarınızda belirttiğiniz gibi, günümüzde taşımacılık sektörü için en acil husus, özellikle gıda ve tıbbi ürünler gibi temel malların tedarik zincirlerini korumaktır.
Tabii ki ülke düzeyinde ulusal politikalar, gelişmiş planlar ve koşulsuz öncelikler vardır. Aynı zamanda, Türk Konseyi üye ülkelerinin bu ulusal önlemleri etkin bir şekilde koordine etmeleri çok önemlidir. Devlet kurumlarımızın her bir ülkedeki mevcut rejimi tümüyle bilmeleri ve icra prosedürlerindeki değişiklikleri düzenli olarak birbirlerine bildirmeleri gerekmektedir.
Bu bağlamda, Devlet Başkanları tarafından önerilen bir “Görev Gücü” oluşturulması ihtiyacı doğmuştur.
Burada, Türk Konseyi çerçevesinde, ulaştırma operasyonları sırasında ortaya çıkan sorunları pratik olarak çözmek amacıyla oluşturulan ulaştırma bakan yardımcıları düzeyinde bir “ulaştırma koordinasyon komitesi”nin halihazırda bulunduğunu belirtmek isterim.
Bu mevcut mekanizmayı bir “Görev Gücü” olarak kullanmayı ve etkinleştirmeyi öneriyorum. Sekretarya, taraflardan bakan yardımcısı düzeyinde temsilcilerini bahse konu Ulaştırma Koordinasyon Komitesinde görevlendirmelerini beklemektedir.
2. Devlet Başkanlarımızın konuşmalarında yaptıkları bir diğer öneri, sınır ötesi temel mal arzının basitleştirilmesi, Hazar geçişlerinde seyahat ücretleri, sürücü vizeleri, kotalar, ek izinler, Ro-Ro fiyatları konusunda karşılıklı yardım sağlanması, idari engellerin azaltılması, yeşil koridorların yanı sıra Özbek tarafının önerdiği rota da dahil olmak üzere çok modlu ulaştırma seçenekleri; Taşkent-Karakalpakia-Aktau-Bakü-Tiflis-Kars-İstanbul.
Ulaştırma alanında işbirliğinin tüm bu temel yönleri, yeni oluşturulan Ulaştırma Koordinasyon Komitesi çerçevesinde ele alınabilir.
3. Yeşil koridor oluşturulması, temel mallar listesinin hazırlanması, uzaktan önceden bildirim sistemleri ve çokmodlu taşımacılık gibi konuların doğrudan Gümrük makamları ile ilişkili olmasından dolayı, Koordinasyon Komitesinin yapısının Gümrük makamlarını da içermesi gerektiği düşüncesindeyim. Bu bağlamda, sizler tarafından kabul edilmesi halinde, 6 Mayıs'ta düzenlenecek olan video konferansımızda “Koordinasyon Komitesi” konusunu Ticaret Bakanlarının ve Gümrük İdareleri Başkanlarının dikkatine sunacağım.
Sayın Bakanlar!
4. Bildiğiniz gibi, pandemiden kaynaklanan kısıtlamaların üstesinden gelmek için Özbek tarafı, gıda, medikal ürünler ve diğer temel malların geçişi için “yeşil koridorların” verimliliğini artırmak üzere Türk Konseyi çerçevesinde ek önlemler almayı önerdi.
Düzenli sevkıyatlardan ziyade daha hızlı operasyonlar kesinlikle büyük bir kazanım olacaktır. “Yeşil Koridor”, Türk Konseyi ülkeleri arasında pandemi sonrası dönemde de ulaştırma alanında işbirliğine ek faydalar sağlayacaktır.
Bu amaçla sizleri Türk Konseyi koordinasyonunda yeni oluşturulan Ulaştırma Koordinasyon Komitesi'ni, Yeşil Koridor projesinin gerçekleştirilmesi için görevlendirmeye davet ediyorum.
5. Trans-Hazar yoluyla ülkelerimiz arasında çok modlu taşımacılığın geliştirilmesi önerisine gelince, bu konunun daha önce ulaştırma bakanlarının evvelki toplantılarının gündeminde olduğunu hatırlatmak isterim. “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Üye Devletleri arasında Uluslararası Kombine Taşımacılık Anlaşması” taslağı üzerinde çalışmalar sürmektedir. Devlet Başkanlarımız Bakü'de düzenlenen son Zirve sırasında bu Anlaşmayı sonuçlandırmamız talimatını verdiler.
Sekretarya, Devlet Başkanlarının bir sonraki olağan toplantısından önce, Anlaşmanın imzaya hazırlanmasını tamamlamak üzere bu konunun öncelikli olarak “Ulaştırma Koordinasyon Komitesi” çerçevesinde bakan yardımcıları düzeyinde değerlendirilmesini önermektedir. Bu hepimiz için önemli bir başarı olacaktır. Sekretarya, Ulaştırma Koordinasyon Komitesi'nin Mayıs ayı ortasında toplanmasını teklif etmektedir.
Pandemi bize tüm ulaştırma modlarından verimli bir şekilde yararlanmanın önemini gösterdi. Günümüzde, demiryolu taşımacılığı, salgının neden olduğu kısıtlamalar nedeniyle karayolu taşımacılığının yerini almaktadır. Coğrafi nedenlerden ötürü çok modluluğun Trans-Hazar Koridorunun temel gereksinimlerinden biri olduğunu da biliyoruz.
6. Hepimizin bildiği gibi salgın sebebiyle yaşanan kriz, ardında üyelerimiz de dahil olmak üzere dünyadaki tüm ülkelerin ekonomilerinde ciddi bir tablo bırakacaktır. Ülkelerin ekonomik iyileşmesini hızlandırmak ve salgının olumsuz sonuçlarını en aza indirmek için ulaştırma sektöründe atılması gereken belirli adımların hazırlanması ve belirlenmesi son derece önemlidir.
Her krizin, Trans-Hazar Koridoru'nun önemini ortaya çıkardığına inanıyoruz.
Ancak, liderlerimizin de belirttiği gibi, ortak çabalarla ele alınması gereken birçok sorun bulunmaktadır. Her şeyden önce, yukarıda belirtilen koridordaki fiyatlandırma sorunları ve idari zorluklar, örneğin, Hazar Denizi boyunca Ro-Ro nakliyatının maliyeti, geçiş ücretleri, kotalar, ek izinler, vize sorunları, düzensiz Ro-Ro işlemleri, vb.
Bu zorlukları çözmemiz, sadece mevcut krizi aşmak için değil, aynı zamanda Trans-Hazar Koridoru'nu ülkelerimiz arasında verimli ve sürdürülebilir bir ticaret hattı olarak dönüştürmek için de önemlidir. Bu, ülkelerimizi Doğu ve Batı arasındaki küresel ticarette gerçek transit güçlere dönüştürecek ve aynı zamanda ülkelerimizin ekonomik ve sosyal kalkınmasına da büyük katkı sağlayacaktır.
Önümüzdeki olağan toplantılarımızda bu konuları tartışmaya ve çözmeye devam edeceğiz.
Sonuç olarak, uzun yıllar boyunca sonuca ulaşmayan birçok önemli konuda anlaşabildiğimiz bu çok verimli toplantımıza katıldığınız için hepinize bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. Gerçekten, her kriz fırsatlar taşımaktadır.
Önümüzdeki dönemde, Türk Konseyi koordinasyonunda Bakan Yardımcısı düzeyindeki “Ulaştırma Koordinasyon Komitesi” aracılığıyla pandemiyle mücadelede işbirliğimizi sürdüreceğiz.
Koronavirüs tehdidinin üstesinden pek yakında geleceğimizi ve Türk Konseyi Ulaştırma Bakanlarının 5. toplantısını planlandığı gibi 18 Eylül 2020'de Budapeşte'de gerçekleştirebilmeyi umuyorum.
