Мақсаттар

Білім беру — Түркі мемлекеттері ұйымының миссиясының негізгі өзегі болып табылады. Ұйым Мүше және Бақылаушы мемлекеттер арасындағы білім беру саласындағы ынтымақтастықты әрдайым басым бағыт ретінде қарастырады. Бұл сала үкіметаралық ынтымақтастықтан бөлек, халық пен түркі ұрпағының болашағына тікелей ықпал етеді.

Түркі мемлекеттерінің ортақ мәдениеті, тілі және тарихы — Түркі мемлекеттері ұйымы аясындағы ынтымақтастықтың негізгі тіректері, бұл өңірлік байланыстарды өзгелерден ерекше етеді. Білім беру саласы — ТМҰ елдеріндегі әлеуметтік өзгерістер мен экономикалық дамуға қол жеткізудің ең тиімді құралдарының бірі болып табылады.

Механизмдер

Түркі мемлекеттері ұйымы білім беру саласындағы ынтымақтастықты әртүрлі механизмдер арқылы дамытады, соның ішінде тұрақты министрлік және жұмыс тобының кездесулері, Түркі университеттер одағы (TURKUNIB) және Орхон процесі бар. Бұл бағыт академиялық ынтымақтастықты күшейтуге, студенттер мен оқытушылардың алмасуын ілгерілетуге, Түркі әлеміндегі білім беру стандарттарын үйлестіруге, ортақ білім базасын құруға және Мүше мемлекеттер мен Бақылаушылар арасындағы мәдени әрі академиялық байланысты арттыруға бағытталған.

• Министрлік кездесулер:

ТМҰ білім беру саласындағы арнайы бағдарламаларды әзірлеу және жүзеге асыру мақсатында Білім министрлерінің тұрақты кездесулерін өткізеді. Бұл бағдарламалар жас түркі ұрпақтарының білім жүйесіне қосылуын жеңілдетуге септігін тигізеді.

2010 жылдан бері Мүше мемлекеттердің Білім министрлері сегіз рет кездесті:

• 1-ші кездесу — 2012 жылғы 10 тамыз, Чолпон-Ата
• 2-ші кездесу — 2013 жылғы 22 қараша, Эскишехир
• 3-ші кездесу — 2014 жылғы 28 қараша, Баку
• 4-ші кездесу — 2015 жылғы 5 қыркүйек, Астана
• 5-ші кездесу — 2019 жылғы 15 наурыз, Бішкек
• 6-шы кездесу — 2021 жылғы 4 қараша, Ыстанбұл
• 7-ші кездесу — 2023 жылғы 14 маусым, Самарқанд
• 8-ші кездесу — 2024 жылғы 1 маусым, Шуша

Соңғы кездесуде Түркі Жоғары білім кеңістігін нығайтуға бағытталған маңызды ұсыныстар — Түркі әлемінің Жоғары білім кеңістігін, Дерекқорын, Жоғары білім сапасын қамтамасыз ету агенттігін және ТМҰ Жоғары білім қорын құру — талқыланып, бекітілді.

Қазіргі уақытта тараптар осы ұсыныстарды жүзеге асыру үшін Жұмыс тобын құрып, ТМҰ-ның академиялық ынтымақтастығы мен білім беру саласындағы байланыстарын одан әрі дамытуда.

Жобалар

Түркі мемлекеттері ұйымы білім беру саласындағы ынтымақтастықты кешенді түрде дамыта отырып, негізгі үш бағытқа баса назар аударады: министрлік кездесулері, университеттер арасындағы ынтымақтастық және Орхон алмасу бағдарламасы.

• Университеттер арасындағы ынтымақтастық

Ұйым құрылғаннан бері Түркі университеттері арасында тығыз байланыс орнату және ынтымақтастықты нығайту мақсатында университетаралық одақ – TURKUNIB құрылды. Бұл одақ 2012 жылы Бішкекте өткен Саммит пен Чолпон-Атадағы Білім министрлерінің шешімдері негізінде құрылған және Түркі әлеміндегі жоғары білім беруді дамытуда маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытқа дейін TURKUNIB 7 Бас Ассамблеясы мен 1 арнайы Ректорлар кездесуін өткізді, оның соңғысы 2024 жылғы мамырда Бакуде өтті.

• Орхон процесі

TURKUNIB-тің негізгі жобаларының бірі – Орхон алмасу бағдарламасы. Бұл бағдарлама Түркі мемлекеттерінің мүше университеттеріндегі әртүрлі білім беру модельдерін (мысалы, Болон процесі, Erasmus Plus, Еуропалық несие жүйесі) үйлестіруді көздейді. Соңғы жылдары осы бағытта түрлі кездесулер мен зерттеулер ұйымдастырылып, 2017-2018 оқу жылында бағдарлама пилоттық кезеңге өтті. Сол кезде халықаралық қатынастар және саясаттану мамандықтары бойынша 43 студент қатысып, бағдарламаның жүзеге асырылуы басталды.

Негізгі мақсат – тек Түркі мемлекеттері ұйымы шеңберінде құрылған платформаларда ынтымақтастық орнату ғана емес, сонымен бірге студенттер мен оқытушыларға нақты пайдалы нәтижелер мен тиімді механизмдер мен жобалар әзірлеу болып табылады.

Осылайша, ТМҰ білім беру саласындағы ынтымақтастықты нығайтып, академиялық байланыстарды тереңдету арқылы Түркі әлеміндегі білім беру стандарттарын үйлестіруге, сондай-ақ аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қосуда. Болашақта нақты жобалар мен бастамаларды одан әрі дамыта отырып, ТМҰ білім беруді миссиясының басты бағыты ретінде сақтап, Түркі қауымдастығының келешек ұрпақтарына өркендеу мен бірлікті қамтамасыз етуді мақсат етеді.