Ұйым Құрылымы

Түркі мемлекеттері ұйымы (ТМҰ) – түркі мемлекеттері арасындағы жан-жақты ынтымақтастықты дамытуға бағытталған үкіметаралық ұйым. Ұйым 2009 жылы Нахчыван келісіміне қол қойылуы арқылы құрылды.

ТМҰ-ға мүше мемлекеттер: Әзербайжан, Қазақстан, Қырғызстан, Түркия және Өзбекстан. Сонымен қатар, ұйым келесі мемлекеттер мен құрылымдарға бақылаушы мәртебесін берді: Мажарстан (2018), Түрікменстан (2021), Солтүстік Кипр Түрік Республикасы (2022) және Экономикалық ынтымақтастық ұйымы (ЭЫҰ) (2023).

Түркі мемлекеттері ұйымының негізгі органдары:
•    Мемлекет басшылары кеңесі
•    Сыртқы істер министрлері кеңесі
•    Ақсақалдар кеңесі
•    Жоғарғы лауазымды тұлғалар комитеті
•    Хатшылық

Қызметі

Ұйымның басты шешім қабылдайтын органы – Мемлекет басшылары кеңесі болып табылады. Бұл кеңес төрағалықты әліпби тәртібімен кезекпен атқаратын елдің басшылығымен өткізіледі. Қазіргі таңда төрағалықты Әзірбайжан. Ұйымның қызметін үйлестіріп, қолдау көрсететін орган – Ыстанбұл қаласында орналасқан Хатшылық.

Ақсақалдар кеңесі – Түркі мемлекеттері ұйымы аясындағы тұрақты кеңесші орган. Бұл кеңес түркі халықтарындағы дәстүрге сай, аға буын өкілдерінің ақыл-кеңесіне жүгіну мәдениетін бейнелейді. Ыстанбұлда өткен 8-ші саммитте Кеңестің тиімділігін арттыру мақсатында маңызды бастамалар қолға алынды. Мемлекет басшылары Кеңестің жұмыс тәртібін жаңартып, аға буын мүшелерінің бай тәжірибесін барынша пайдалануға ниет білдірді. Түркияның ақсақалы, мырза Бинали Йылдырым, осы беделді кеңестің төрағасы болып тағайындалды.

ТМҰ сондай-ақ мынадай қолданыстағы ынтымақтастық құрылымдарын біріктіретін ұйым ретінде де қызмет етеді: Халықаралық Түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ), Түркі мемлекеттерінің парламентаралық ассамблеясы (ТҮРКПА), Түркі академиясы, Түркі мәдениеті мен мұрасы қоры, Түркі сауда-өнеркәсіп палатасы және Түркі инвестициялық қоры.