Түркі мемлекеттері ұйымының көпжақты саяси ынтымақтастығының нақты нәтижелерінің бірі – диаспоралар арасындағы ынтымақтастық болып табылады. Мүше мемлекеттердің жаһандық қабылдауын жақсарту және халықтарымыз тұратын елдерде қоғамдық пікірге әсер етуде белсенді рөл атқару Түркі мемлекеттері ұйымының негізгі мақсаттарының бірі болып табылады.
Осы түсінік аясында Түркі мемлекеттері ұйымы диаспора мәселелеріне жауапты министрлер мен мекеме басшыларының алты кездесуін, сондай-ақ ТМҰ елдерінің тиісті мекемелерінің сарапшыларынан құралған жеті Байланыс тобының кездесуін ұйымдастырды. Бұл кездесулер Мүше мемлекеттер арасындағы іс-шаралар мен ынтымақтастықты одан әрі талқылауға арналды.
ТМҰ елдерінің бірлескен күш-жігерінің нәтижесінде «Түркі диаспорасының бірлескен іс-қимыл стратегиясы» қабылданды. Стратегия құжаты түркі диаспораларының мақсаттары мен негізгі басымдықтарын, сондай-ақ болашақ әрекет бағыттарын нақтылады. Мүше мемлекеттер диаспоралардың тұрғылықты орталарындағы жағдайларға ортақ жауап ретінде жыл сайын «Бірлескен іс-қимыл жоспарларын» әзірлейді.
Сонымен қатар, әлемнің түкпір-түкпірінен келген диаспора үкіметтік емес ұйымдарының өкілдері, ғалымдар, бизнесмендер, БАҚ және студенттердің қатысуымен үш «Түркі диаспора форумы» өтті. Форумдарда диаспоралардың қазіргі жағдайы, болашақтағы қажеттіліктері мен үміттері, сондай-ақ үйлестіруді жақсарту мәселелері талқыланды.
Негізгі құжаттарда айқындалған басшылық нұсқауларға сәйкес, ТМҰ мүше және бақылаушы мемлекеттердің орталық диаспора мекемелері арасында тұрақты түрде «Тәжірибе алмасу» және «Тәжірибелік бағдарлама» ұйымдастырылып келеді. Мұндай кездесулер тиісті мекемелерге құқықтық негіздер, институционалдық құрылымдар, ішкі және сыртқы қызметтер туралы ақпарат пен тәжірибемен алмасуға мүмкіндік береді.
Сонымен бірге, бағдарламалар ТМҰ елдерінің түркі диаспоралары өмірінің құқықтық, әлеуметтік, экономикалық, мәдени және білім беру аспектілері бойынша кең ақпарат алмасуына жағдай жасайды. Басқа да мемлекеттік мекемелер диаспора қауымдарына арналған өз қызметтері туралы таныстырылымдар өткізеді.
Екі «Қабілеттілікті арттыруға арналған оқыту» бағдарламасы Берлин мен Нью-Йоркте ұйымдастырылды. Бұл бағдарламалар шетелдегі түрлі диаспора үкіметтік емес ұйымдарының өкілдерін біріктіруге, үйлестіру мен ынтымақтастықты арттыруға бағытталған.
ТМҰ «3 қазан – Түркі мемлекеттерінің ынтымақтастық күні» мен «Наурыз» мерекелерін мүше және бақылаушы мемлекеттердің дипломатиялық қызметкерлері мен диаспора өкілдерінің, сондай-ақ қабылдаушы елдің дипломатиялық корпусы мен шенеуніктерінің қатысуымен, ТМҰ төрағалық етуші елдің шетелдегі елшіліктерінде ресми қабылдаулар арқылы атап өтеді. Ұқсас шараларды Будапешттегі ТМҰ өкілдігі де өткізеді.
ТМҰ диаспора жастары, кәсіпкерлері және ғалымдарын арнайы бағдарламалар арқылы біріктіруді, олардың арасындағы үйлестіруді жақсартуды және ынтымақтастықты нығайтуды мақсат етеді. Осы мақсатта ұйымдастырылған ТМҰ диаспора жастары форумы аясында үшінші елдердегі түркі диаспорасының жастары мүше мемлекеттерде арнайы лагерьлерде жиналып, негізгі қажеттіліктері мен үміттерін талқылайды. Сондай-ақ, олар түркі диаспора жастары арасындағы үйлесімділікті қамтамасыз ету үшін болашақ іс-қимыл бағыттарын белгілейді.
