Gumanitar masalalar bo‘yicha hamkorlik – bu Turkiy davlatlar tashkilotining (TDT) yaqinda yo‘lga qo‘yilgan yangi faoliyat yo‘nalishidir.

Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) aʼzo va kuzatuvchi davlatlar o‘rtasida gumanitar yordam, ofatlar boshqaruvi va favqulodda vaziyatlarga javob choralarini kuchaytirish bo‘yicha faol hamkorlikni rivojlantirmoqda. TDT Qizil Yarim Oy jamiyatlari rahbarlarining 1-yig‘ilishi 2021-yil 21-aprel kuni onlayn tarzda o‘tkazilgan bo‘lib, unda pandemiya bilan bog‘liq muammolar, salohiyatni oshirish, tajriba almashinuvi va qo‘shma gumanitar choralarni kuchaytirish masalalari muhokama qilingan.

Gumanitar va COVID-19ga qarshi javob

COVID-19 pandemiyasiga javoban, TDT 2020-yil 10-aprelda “COVID-19ga qarshi kurashda birdamlik va hamkorlik” mavzusida Favqulodda Sammitni o‘tkazdi. Vaksina xayriya tashabbusi doirasida 2021-yil 6-dekabr kuni Burkina-Faso va Togoga 611 200 dozada Sinovac vaksinasini yetkazib berish amalga oshirildi.

Ofatlar va favqulodda vaziyatlar boshqaruvi

• TDT Ofatlar va Favqulodda Vaziyatlarni Boshqarish bo‘yicha vazirlarining ilk yig‘ilishi 2022-yil 21-dekabrda Turkiyaning Anqara shahrida bo‘lib o‘tdi. Aʼzo va kuzatuvchi davlatlar vazirlari hamkorlik strategiyalarini muhokama qilib, TDT Fuqarolik muhofazasi mexanizmi uchun “Yo‘l xaritasi”ni qabul qildilar.
• Favqulodda vaziyatlar bo‘yicha ikkinchi vazirlar yig‘ilishi 2023-yil 7-sentabrda Bokuda bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda ofatlarga qarshi qo‘shma javob choralarining ahamiyati yana bir bor tasdiqlandi. Yig‘ilish natijasida “Favqulodda vaziyatlarni boshqarish bo‘yicha ikkinchi vazirlik uchrashuvi bayonoti” qabul qilindi va ishtirokchilar “Boku-2023 xalqaro mashqi”da ishtirok etib, hamkorlikdagi ofat va favqulodda holatga javob operatsiyalarini namoyish etdilar.
• 2024-yil noyabr oyida Bishkekda o‘tkazilgan TDTning 11-Sammiti davomida TDT Fuqarolik muhofazasi mexanizmini yaratish to‘g‘risidagi bitim rasmiy imzolandi, bu esa ofat va favqulodda holatlarni boshqarish bo‘yicha institutlashtirilgan hamkorlik yo‘lida muhim qadam bo‘ldi.

Turkic Red Network

Yaqinda, 2024-yil oktyabrda Bishkek shahrida TDTga aʼzo davlatlarning Qizil Yarim Oy va Qizil Xoch jamiyatlari rahbarlari (Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Turkiya va O‘zbekiston) Turkic Red Network (Turkiy Qizil Tarmog‘i)ni tashkil etish bo‘yicha memorandum imzoladilar. Bu memorandum aʼzo davlatlar o‘rtasida hamkorlik, birdamlik va muvofiqlashtirishni kuchaytirishga qaratilgan. Memorandum 2024-yil noyabrda Qirg‘izistonda bo‘lib o‘tgan TDT Davlat rahbarlarining 11-Sammitida ratifikatsiya qilindi. Turkic Red Network gumanitar operatsiyalar samaradorligini oshirish va bilim hamda tajriba almashinuvini kuchaytirishni maqsad qilgan. Tarmoq kotibiyati dunyodagi eng yirik gumanitar tashkilotlardan biri bo‘lgan Türk Kızılay boshchiligida Turkiyada joylashadi.