Islom hamkorlik tashkiloti (IHT) bilan huquqiy aloqalarni o‘rnatish — Turkiy davlatlar tashkilotining (TDT) xalqaro hamkorlik sohasidagi asosiy yo‘nalishlaridan biridir.
Hamkorlik sari dastlabki qadmlar
TDT 2016-yil aprel oyida Istanbulda IHTga qarashli SESRIC tashkiloti bilan Anglashuv Memorandumini (MoU) imzoladi. 2016-yil oktabr oyida Toshkentda bo‘lib o‘tgan IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashining 43-sessiyasida IHT va Turkiy tilli davlatlar kengashi (TTDK) o‘rtasida imzolangan memorandum mamnuniyat bilan kutib olindi. Ushbu memorandum TTDKga IHTda kuzatuvchi maqomini berish yo‘lida muhim qadam deb baholandi.
Aloqalarni rasmiylashtirish
2017-yil 10-sentabr kuni Ostona shahrida bo‘lib o‘tgan IHTning birinchi Fan va texnologiyalar sammitida TDT va IHT bosh kotiblari tomonidan Anglashuv Memorandumi imzolandi. Bu hujjat ikki tashkilot o‘rtasidagi hamkorlikni aniq loyihalar orqali kuchaytirishga xizmat qiladi. TDT IHTda kuzatuvchi maqomini olish uchun a’zo davlatlar qo‘llovida harakatlarni boshladi.
Hamkorlikni kuchaytirish
2022-yil 17-yanvar:
TDT Bosh kotibi Jidda shahrida IHT Bosh kotibi bilan uchrashdi. Har ikkala rahbar ikki tashkilot o‘rtasidagi hamkorlik huquqiy asosini kuchaytirish zarurligini ta’kidladilar.
2022-yil 22–23 mart:
TDT Bosh kotibi Islomobodda bo‘lib o‘tgan IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashining 48-sessiyasida ishtirok etdi. Sessiya “Birdamlik, adolat va taraqqiyot yo‘lida hamkorlik” mavzusida o‘tkazildi. Muhokama qilingan asosiy masalalar:
- Global xavfsizlik tahdidlari va mintaqaviy mojarolar.
- Falastin masalasi, Afg‘oniston va Jammu-Kashmirdagi vaziyatlar.
- Islomofobiya, terrorizm va dinlarga nisbatan tuhmatga qarshi kurash.
- IHTga a’zo bo‘lmagan davlatlardagi musulmon jamoalar holati.
So‘nggi voqealar va kelgusi rejalar
2023-yil 22-sentabr kuni BMT Bosh Assambleyasi doirasida Nyu-Yorkda TDT va IHT bosh kotiblari uchrashib, quyidagi masalalarni muhokama qildilar:
- TDTning IHTda kuzatuvchi maqomini olish jarayoni.
- Samarali natijaga yo‘naltirilgan loyihalar uchun Harakatlar rejasini ishlab chiqish orqali hamkorlikni mustahkamlash.
- Ikkala rahbar ham umumiy qadriyatlar, madaniyat va an’analarga asoslangan hamkorlikni kengaytirish zarurligini ta’kidladilar.
Amaldagi tashabbuslar
TDT Islom Taraqqiyot Banki bilan mintaqaviy ahamiyatga ega loyihalar bo‘yicha hamkorlik imkoniyatlarini faol o‘rganmoqda.
