Түрк мамлекеттер уюмунун (ТМУ) Диаспора иштери боюнча Министрлер жана мекеме башчыларынын 7-Жыйыны 2025-жылдын 2-декабрында Будапештте болуп өттү. Бул жыйын Венгрияда өткөн алгачкы жогорку деңгээлдеги диаспора жыйыны болгондугу үчүн өзгөчө мааниге ээ.
Венгрия Өкмөтүнүн колдоосу менен өткөрүлгөн жыйын, ТМУнун бардык Мүчө мамлекеттерин жана кабыл алуучу өлкө Венгрияны чогултуп, Венгриянын ТМУ алкагындагы активдүү ролун жана катышуусунун жогорулагандыгын дагы бир жолу ырастады. Делегациялар Венгриянын жылуу меймандостугу жана иш-чаранын мыкты уюштурулушу үчүн ыраазычылыктарын билдиришти.
Жыйынга ТМУнун Башкы катчысы, Элчи Кубанычбек Өмүралиев жана Венгриянын Чет өлкөдөгү Мажар Коомчулуктары боюнча Мамлекеттик катчысы Лёринц Начса чогуу төрагалык кылышты. Өз сөзүндө Башкы катчы Венгриянын ТМУ кызматташтыгынын дээрлик бардык багыттарына активдүү катышып жатканын баса белгилеп, өлкөнүн туруктуу жана маңыздуу салымдарынын аркасында эми "байкоочу мамлекеттен да жогору" болгонун билдирди.
Жыйында дүйнө жүзүндөгү түрк диаспораларынын учурдагы абалына байланыштуу негизги маселелер каралды. Талкуулар диаспора мекемелеринин ортосундагы кызматташтыкты бекемдөөгө, чет өлкөдөгү түрк коомчулуктарынын ортосундагы координацияны тереңдетүүгө жана биргелешкен демилгелер аркылуу ТМУ диаспорасынын көрүнүктүүлүгүн жана өз ара аракетин жогорулатууга багытталды.
Катышуучулар мурунку жыйындан бери жетишилген ийгиликтерди карап чыгышып, диаспора маселелери мамлекет башчылары тарабынан баса белгиленген Будапешттеги жана Габаладагы акыркы ТМУ Саммиттери түзгөн илгерилөө темпин кубатташты. Делегациялар стипендия жана стажировка программалары, жаштар менен өз ара аракеттенүү платформалары, ошондой эле түрк коомчулуктарынын маданий, социалдык жана билим берүү тармагындагы байланыштарын колдоого багытталган механизмдерди камтыган учурдагы долбоорлорду талкуулашты.
Жыйындын соңунда тараптар 2026-жылга карата ТМУнун Диаспора боюнча Биргелешкен Иш-аракет Планын кабыл алышты. Жыйын, биргелешкен программаларды алга жылдыруу жана ТМУнун диаспора мекемелеринин ортосундагы кызматташтыкты бекемдөө милдеттенмесин кайрадан ырастоо менен аяктады. Мүчө Мамлекеттер ошондой эле түрк диаспорасынын глобалдык деңгээлде активдүү, байланыштуу жана күчтүү өкүлчүлүгүн камсыз кылуу үчүн мындан ары да чогуу иштөөнү макулдашышты.
